1. Ból w jamie ustnej. Ból w jamie ustnej, suchość w ustach i obrzęk ślinianek to typowe objawy kamicy ślinianek. Ból pojawia się również podczas poruszania językiem oraz jedzenia. Kamicy ślinianek towarzyszy wyciek ropny i stan zapalny. 2. Ślinianki podżuchwowe. Przyczyny kamicy ślinianek to powstawanie kamieni w przewodzie Gorzki smak w ustach może pojawić się również po antybiotyku (zwłaszcza po tetracyklinie) czy lekach przeciwgrzybiczych. Regularnie przyjmowane suplementy diety zawierające m.in.: cynk, miedź czy żelazo niekiedy odpowiadają za posmak goryczy w ustach. Podobnie preparaty litu, gdyż przenikają do śliny. W momencie, gdy bakterie z jamy ustnej innego zwierzęcia (najczęściej psa lub kota) dostają się do rany, w dość krótkim czasie w wyniku infekcji bakteryjnej dochodzi do zakażenia. Organizm wysyła w to miejsce białe krwinki w celu unieszkodliwienia bakterii i stłumienia zakażenia. Już po 10 minutach od spożycia cukrów, szczególnie sacharozy lub fruktozy czy glukozy, pod wpływem ich rozkładu przez bakterie, pH w jamie ustnej spada do wartości 5.0,(i poniżej) a więc do progu, przy którym następuje demineralizacja szkliwa. Ważnym czynnikiem powodującym próchnicę jest też czas, przy którym występuje Przyczyną mogą być, np. grzyby lub bakterie; suchość w jamie ustnej - związana może być z przyjmowanymi preparatami lub zespołemSjögrena. Suchość w jamie ustnej powodują np. cholinolityki, do których zaliczamy leki przeciwwymiotne, preparatyna refluks żołądkowo-przełykowy, preparaty stosowane w astmie oskrzelowej. W odróżnieniu od opryszczkowego zapalenia jamy ustnej wywołanej przez wirus opryszczki HSV, herpangina przebiega bez zapalenia dziąseł. Ostre zapalenie gardła wywołane przez enterowirus Coxsackie A10 zwykle przebiega z białymi lub żółtymi grudkami otoczonymi rumieniem umiejscowionymi w tylnej części nosogardła, które nie ulegają Oto kilka sposobów na suchość w jamie ustnej w nocy: Pij wystarczającą ilość wody w ciągu dnia, a także przed pójściem spać. Unikaj alkoholu i kofeiny, które mogą prowadzić do odwodnienia organizmu. Unikaj używania wybielaczy zębów, które mogą prowadzić do suchości w ustach. Zamiast tego stosuj pasty do zębów, które Gronkowiec złocisty często wywołuje zakażenia górnych dróg oddechowych. Może prowadzić do anginy, czyli zapalenia migdałków podniebiennych, które daje objawy takie jak: osłabienie, uczucie rozbicia, wysoka temperatura. Gardło staje się czerwone, wrażliwe, boli, pojawia się na nim ropny nalot, owrzodzenia lub drobne pęcherzyki. Funkcje jamy ustnej. W związku z tym, że jama ustna stanowi początkowy odcinek przewodu pokarmowego, to jej główną funkcją jest rozdrabnianie i przygotowanie pokarmów do połknięcia. Niezbędne do tego są zęby, miażdżące kęs pokarmowy oraz język, który odpowiada za równomierne rozprowadzenie i rozdrobnienie pokarmu. Przeszukaj zdjęć Zdrowie Jamy Ustnej i obrazów na licencji royalty-free w iStock. Znajdź wysokiej jakości zdjęcia, których nie znajdziesz nigdzie indziej. zSzQv. Choć trudno to sobie wyobrazić, z danych statystycznych wynika, że nawet 4 mln Polaków nie myje zębów. Niechętnie chodzimy też do dentysty. To duży błąd - i nie chodzi jedynie o potencjalne choroby jamy ustnej i zębów. Okazuje się, że podczas rutynowej kontroli, stomatolog może dostrzec pierwsze objawy poważnych schorzeń, w tym nawet nowotworów. O tym, jakie choroby można wyczytać zaglądając do jamy ustnej, mówi lekarz stomatolog Marcin Kopeć z kliniki Stankowscy & Białach Stomatologia w Poznaniu. Sylwia Stachura, Wirtualna Polska: Czy można powiedzieć, że jama ustna jest swego rodzaju “zwierciadłem” zdrowia? Dr Marcin Kopeć: W pewien sposób tak. W jamie ustnej znajdują się bardzo delikatne i wrażliwe tkanki, które mogą jako pierwsze reagować na choroby lub po prostu związane z wiekiem i cyklem życia zmiany w naszym organizmie. Zobacz film: "Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?" Najczęściej mówi się o związku chorób serca ze stanem zębów. Czy inne choroby też można “wyczytać” zaglądając do buzi? Związek problemów kardiologicznych z uzębieniem już dawno był potwierdzony w wielu badaniach, jednak akurat choroby kardiologiczne nie objawiają się zmianami w jamie ustnej. Najczęściej jest to zwiększone ryzyko choroby wieńcowej i zawału związane z przenikaniem bakterii z zainfekowanych zębów do krwioobiegu. Jeżeli chodzi mechanizm powstawania, to wiąże się z nadmierną reakcją układu odpornościowego na patogen, a nie konkretnie z chorobotwórczymi właściwościami danych bakterii. Dochodzi do stanów zapalnych, które w następstwie prowadzą do zwężenia światła tętnic wieńcowych i wzmożonego odkładania się płytki miażdżycowej. Dotyczy to również mózgu, kiedy drobne naczynia, wskutek procesów zapalnych również mogą nie dostarczać wystarczającej ilości krwi, co wpływa na zwiększone ryzyko demencji. Natomiast część schorzeń, których bezpośrednio nie łączymy z jamą ustną, daje pewne niecharakterystyczne objawy na śluzówkach. Są to zwykle choroby ogólnoustrojowe, jak cukrzyca czy zaburzenia odporności związane choćby z zakażeniem wirusem HIV, a z powszechniejszych, to awitaminozy, nadkwasota, ale również bulimia. Wiele chorób daje inne objawy, nie tylko te w jamie ustnej, chociaż to wszystko zależy od cech osobniczych. Jakie jeszcze choroby dają objawy w obrębie jamy ustnej? Inną jednostką chorobową jest także osteoporoza, która wpływa na zmniejszenie wytrzymałości kości, w tym również kości żuchwy i szczęki. U osób dotkniętych tą chorobą może dochodzić do zwiększonej ruchomości i wypadania zębów, które nie są dotknięte innymi patologiami. Z kolei problemy z dziąsłami, jak krwawienie, tkliwość i obrzęk mogą świadczyć o zawirowaniach hormonalnych u kobiet np. w czasie ciąży, menstruacji czy menopauzy. U osób z celiakią, kiedy nie są właściwie przyswajane składniki odżywcze z jedzenia, może dojść do hipoplazji, czyli zaniku szkliwa, co objawia się ciemnymi plamami i ogromną podatnością na próchnicę. Ważne, żeby wykluczyć stomatologiczne przyczyny tych problemów, a dopiero później szukać przyczyn gdzie indziej. Czy to prawda, że cukrzyca jest “widoczna” na zębach? Na pewno to nie jest tak, że po zajrzeniu do ust możemy od razu powiedzieć, że dana osoba ma cukrzycę. Podstawą diagnostyki jest badanie poziomu glukozy we krwi, które jest proste, tanie i dość powszechne. Natomiast osoby z cukrzycą nierozpoznaną lub niewłaściwie leczoną mają istotnie zwiększoną podatność na problemy z jamą ustną. Począwszy od zaburzeń pracy ślinianek, które produkują dużo mniej śliny, a to prowadzi do wzrostu ryzyka próchnicy i chorób dziąseł. Także tkanki przyzębia są podatniejsze na stany zapalne, mogą być rozpulchnione i krwawić przy myciu. Szacuje się, że około ¼ cukrzyków ma problemy z dziąsłami. Jest to efekt upośledzenia działania układu odpornościowego przez złe przyswajanie glukozy, jako że komórki odpornościowe również potrzebują energii, aby mogły właściwie wykonywać swoją pracę. Co ważne, jeżeli cukrzyca jest właściwie leczona i kontrolowana, pacjent pamięta o lekach, to u takich ludzi można wszczepiać nawet implanty zębów. Wymagają na pewno większej staranności przy higienie, ale mają szansę na normalne funkcjonowanie przez długie lata. A co z nowotworami? Czy niektóre zmiany w jamie ustnej mogą wskazywać na rozwijającego się raka? Często są to zmiany, które początkowo mogą nie budzić naszego zaniepokojenia, jak afty czy biały nalot, dlatego są trudne do rozpoznania. Sygnałem ostrzegawczym powinno być to, że długo nie znikają, albo nie ustępują mimo leczenia. Afty znikają samoistnie, ale jeżeli jest ich więcej i nie znikają po kilku dniach od pojawienia, to warto udać się do stomatologa lub laryngologa, żeby spojrzał na to fachowym okiem. Z kolei "biały nalot” może być leukoplakią, która powstaje w wyniku nieprawidłowego rogowacenia naskórka, a jest stanem przedrakowym. Często jest mylona z choćby kandydozą jamy ustnej. Rozstrzygającym badaniem jest biopsja z badaniem histopatologicznym. W gabinetach stomatologicznych dostępne są również urządzenia do nieinwazyjnego badania jamy ustnej pod kątem wczesnego wykrywania zmian nowotworowych: VELscope czy Oralitest. Na czym one polegają? Badanie polega na oświetleniu wnętrza jamy ustnej specjalnie spolaryzowanym światłem, które uwidacznia zmiany zapalne mogące być potencjalnie groźne, ale są jeszcze niedostrzegalne gołym okiem. To sygnał, by pogłębić diagnostykę. Przejdźmy do dolegliwości, które dotyczą wielu z nas. O czym może świadczyć brzydki zapach z ust? O wielu rzeczach. Zwykle są to prozaiczne sprawy, jak niedostatki w higienie jamy ustnej. W buzi jest wiele zakamarków, w których mogą pozostać resztki ze śniadania czy innych posiłków, to pożywka nie tylko dla nas, ale i dla bakterii beztlenowych. Przetwarzając białka uwalniają siarkę, której zapach odbieramy, jako nieprzyjemny. Wielu ludzi pomyśli: „aha, bakterie, czyli należy stosować antybakteryjną płukankę”. Niekoniecznie. To są bakterie, które stanowią element naszej fizjologicznej flory bakteryjnej, a niszcząc je płynem, narażamy się na infekcje bakteriami chorobotwórczymi. Po prostu, przy myciu pamiętajmy o nitce, szczoteczkę dobierajmy tak, żebyśmy mogli nią dotrzeć aż do ostatnich zębów trzonowych, bo niektóre osoby mają małą szczękę i trudno im na tyle otworzyć buzię przy dużej szczoteczce, by je dokładnie oczyścić. Pamiętajmy również o powierzchni języka, którego struktura sprzyja rozwojowi bakterii. Usta możemy płukać wodą z odrobiną soli, naparem szałwii czy rumianku, które są całkowicie obojętne dla naszej flory bakteryjnej. Oczywiście, jest tu mowa o osobach bez problemów stomatologicznych. Natomiast osoby, które mają próchnicę czy paradontozę, muszą koniecznie je wyleczyć, bo na to nie pomogą tabletki z cynkiem organicznym polecane przy tzw. halitozie. Brzydki zapach z ust może również towarzyszyć infekcjom w obrębie górnych dróg oddechowych – wskazana jest wtedy kontrola laryngologiczna. Charakterystyczny zapach acetonu z ust pojawia się przy cukrzycy, ale te osoby mają również inne objawy, więc nie będzie to jedyny sygnał tej poważnej choroby. Zdarza się, że bagatelizujemy krwawienie dziąseł. Czy taki objaw może oznaczać poważną chorobę? Sporadyczne krwawienie z dziąsła może się zdarzyć każdemu, czasami przygryziemy coś twardego, albo używamy zbyt twardej szczoteczki - to jeszcze nie powód do niepokoju. Jednak częste krwawienie dziąseł może być zwiastunem problemów z dziąsłami, np. paradontozy. Paradontoza to stan zapalny wywołany infekcją bakteryjną. Powstaje wskutek niedostatecznej higieny, kiedy narasta płytka bakteryjna przy dziąsłach i penetruje w głąb kieszonki dziąsłowej. Dziąsła są wtedy obolałe, obrzęknięte, zaczerwienione i mogą krwawić, do tego pojawia się nieprzyjemny zapach z ust. Nieleczona paradontoza prowadzi do utraty zębów, ale także powstawania ropni i zwiększonego ryzyka innych chorób, kardiologicznych. Obrzęknięte dziąsła często pojawiają się u kobiet w trakcie menstruacji, ciąży i menopauzy, więc w tym czasie trzeba zwrócić na nie szczególną uwagę. Ryzyko paradontozy rośnie wraz z wiekiem, ale również u osób palących papierosy, nadużywających alkoholu, zapominających o umyciu zębów, a także odżywiających się niewłaściwie, czy to z wyboru, czy to z powodu innych dolegliwości zdrowotnych. Ważne są kontrole stomatologiczne, bo często paradontoza nie daje o sobie znać, nie musi się rozwinąć we wszystkich zębach na raz, ale może dotyczyć np. tkanek przy zębach trzonowych, jeśli mamy problemy z ich właściwym myciem. Czy niedobory witamin i związków mineralnych przekładają się na stan zębów i dziąseł? Jak najbardziej! Chociaż szkorbut już dawno został wyeliminowany, to wciąż niedobory innych witamin mogą być przyczyną problemów ze zdrowiem jamy ustnej. Szkorbut wynikał z niedoboru witaminy C i objawiał się (nie tylko, ale również) poważnymi problemami z tkankami jamy ustnej, prowadził do rozległych infekcji i wypadania zębów. Natomiast niedobory innych witamin objawiają się dyskretniej. Jak? Przykładowo, witamina A bierze udział w prawidłowym funkcjonowaniu błon śluzowych i ślinianek, czyli w produkcji śliny. Jest ona niezwykle ważna, bo stanowi ochronę przed bakteriami, zawiera tzw. mucyny, które są glikoproteinami – są lepkie, dzięki czemu ochraniają szkliwo przed kwasami i enzymami. Niedobory witamin z grupy B, zwłaszcza niacyny(B3) i ryboflawiny (B2), skutkują aftozami i stanami zapalnymi przyzębia oraz tkanek jamy ustnej, także powstawaniem pęknięć kącików ust, czyli zajadów. Z kolei wracając do witaminy C, to bierze ona udział w syntezie kolagenu. Na jej niedobór są szczególnie narażeni palacze, u których dym tytoniowy wpływa na szybszy rozkład tego ważnego składnika. Są oni przez to bardziej narażeni na paradontozę, a tkanki wolniej i gorzej się regenerują. Niezwykle ważne dla budowy szkliwa są wapń, fosfor i fluor. Dwa pierwsze budują szkliwo i kości, dlatego nie może ich zabraknąć w codziennej diecie. Z kolei fluor zwiększa odporność szkliwa na kwasy, więc pasta z fluorem jest niezbędna w profilaktyce próchnicy. Nie możemy nie wspomnieć o witaminie D, która jest niezbędna do jego prawidłowego wchłaniania wapnia. Są jeszcze inne witaminy i związki mineralne, które też są niezbędne do zachowania zdrowia, jak witamina E- silny antyoksydant, który wpływa na kondycję tkanek jamy ustnej, a także cynk wzmacniający układ odpornościowy i przeciwdziałający szkodliwym bakteriom. Jakie jeszcze choroby i zaburzenia stomatolog może rozpoznać podczas rutynowego przeglądu? Jeżeli myślimy o dolegliwościach poza jamą ustną, to dentysta nie może postawić diagnozy, a jedynie wskazać pacjentowi dalsze postępowanie czy skierować do odpowiedniego specjalisty. Czasami opisywane dolegliwości, jak suchość w jamie ustnej, mogą być spowodowane przyjmowanymi lekami, np. na nadciśnienie czy alergię, antydepresantami, diuretykami. Szereg problemów ze zdrowiem jamy ustnej powoduje bulimia: są to erozja szkliwa prowadząca do próchnicy i jego kruszenia, a także zmiany koloru, oprócz tego powiększenie ślinianek podrażnionych kwasem solnym i stany zapalne na śluzówkach. Jeżeli przyczyny stomatologiczne są wykluczone, to konieczna będzie konsultacja z innym specjalistą. Pacjenci również mogą sobie nie zdawać sprawy, że długotrwały ból głowy może wynikać z zaburzeń okluzji, czyli krzywego zgryzu albo bruksizmu. Dentysta może dostrzec charakterystyczne ubytki przyszyjkowe świadczące o tym, że siły w jamie ustnej nie rozkładają się równomiernie lub są zbyt duże, np. kiedy nieświadomie w nocy zgrzytamy zębami. To wskazania do leczenia ortodontycznego, a w przypadku bruksizmu do spotkania z psychologiem. Nocne zaciskanie zębów to objaw nadmiernego stresu w ciągu dnia. Potrzebujesz konsultacji z lekarzem, e-zwolnienia lub e-recepty? Wejdź na abcZdrowie Znajdź Lekarza i umów wizytę stacjonarną u specjalistów z całej Polski lub teleporadę od ręki. polecamy Rodzice i chorzy bardzo często mają wątpliwości i pytania dotyczące wyników badań mikrobiologicznych. Chcielibyśmy przynajmniej część rozwiać i wyjaśnić. Artykuł podzieliliśmy na dwie części: wprowadzenie w temacie badań mikrobiologicznych i drugą część – wyniki. O konkretnych bakteriach i grzybach przeczytasz w kolejnym naszym artykule. Czym jest badanie mikrobiologiczne? Badanie mikrobiologiczne ma na celu wykrycie i zidentyfikowanie drobnoustrojów we krwi, moczu, kale, ślinie, plwocinie (wydzielinie wykrztuszonej z dróg oddechowych) lub wymazie z gardła, ucha, nosa, śluzówki jamy ustnej, ran. Wykonuje się je w specjalistycznych laboratoriach mikrobiologicznych. Co to jest wymaz? Wymaz to pobranie próbki płynów fizjologicznych, wydzielin określonego narządu, wydalin lub śluzu w celu zbadania jej składu; w szczególności, pod kątem zawartych w niej komórek złuszczonego nabłonka, mikroorganizmów (grzybów, bakterii) lub śladów określonych substancji chemicznych. Do pobierania wymazu używa się szpatułek, wymazówek bądź też specjalnych szczoteczek. Pobrany materiał może zostać przeniesiony wprost na szkiełko mikroskopowe w celu bezpośredniej obserwacji próbki (tzw. mikroskopowy rozmaz), bądź przeniesiony na pożywkę w celu rozmnożenia zawartych w nim mikroorganizmów. Jak wygląda badanie mikrobiologiczne? Badanie mikrobiologiczne jest procesem wieloetapowym: Pierwszym etapem jest posiew i hodowla bakterii. Drugim etapem jest identyfikacja drobnoustrojów Trzecim etapem jest zwykle (powinno być) badanie wrażliwości wykrytych drobnoustrojów na leki, antybiotyki. fot. 1. Szalka Petriego z podłożem mikrobiologicznym. Widoczne żółte kolonie bakteryjne (rosną w wyniku prawidłowo wykonanego posiewu redukcyjnego). Co to jest posiew? Posiew to podstawowa metoda diagnostyki mikrobiologicznej polegająca na przeniesieniu pobranego materiału biologicznego na odpowiednie podłoże hodowlane umożliwiające wzrost drobnoustrojów w taki sposób, aby ostatecznie uzyskać pojedyncze, odizolowane kolonie bakterii lub grzybów. Jakie są rodzaje posiewów? Posiew ze względu na badane drobnoustroje dzielimy na posiew bakteriologiczny i posiew mykologiczny. Posiew redukcyjny to laboratoryjna metoda hodowania bakterii stosowana w mikrobiologii. Służy do izolacji czystych kultur bakteryjnych. Polega na zanurzeniu ezy w probówce z drobnoustrojami i naniesieniu pobranego materiału na podłoże agarowe lub podłoże Davies’a umieszczone zwykle na szalce Petriego. Fot. 2. Podłoża mikrobiologiczne w szalkach Petriego. (Esv na lic. Co to jest podłoże hodowlane? Podłoże hodowlane inaczej pożywka hodowlana to mieszanina związków chemicznych umożliwiających hodowlę bakterii lub grzybów. Ze względu na skład wyróżnia się kilka rodzajów podłoży hodowlanych. W przypadku chorobotwórczych patogenów duże znaczenie mają pożywki wybiórczo-namnażające (selekcyjne) oraz pożywki wybiórczo-różnicujące (elekcyjne). W przypadku niektórych bakterii stosuje się pożywki specjalne (takie, na których wzrasta tylko jeden gatunek lub szczep bakterii). Co to jest antybiogram? Ponieważ podatność, wrażliwość na antybiotyki może zmieniać się nawet w obrębie tego samego gatunku (niektóre szczepy są bardziej odporne niż inne), zwykle przeprowadza się test wrażliwości na antybiotyki (AST) w celu określenia, który antybiotyk będzie najbardziej skuteczny w leczeniu infekcji bakteryjnej. fot. 3. Antybiogram z wykorzystaniem nasączonych antybiotykiem krążków. Czerwony kolor jednego krążka, oznacza, że bakteria jest odporna na antybiotyki beta-laktamowe (Dr Graham Beards, Badania na czułość antybiotyków często dokonuje się metodą Kirby-Bauera . Małe, bawełniane krążki zawierające antybiotyki umieszcza się na szalce Petriego, na której rosną bakterie. Po 18-24-godzinnej inkubacji w temperaturze 37 °C można odczytać wyniki badania. Jeśli bakterie są wrażliwe na antybiotyk, wokół krążka widoczny jest przezroczysty pierścień lub strefa powolniejszego wzrostu. WYNIKI BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH „Patogen alarmowy”, „alert-patogen” Czynnikami alarmowymi inaczej patogenami alarmowymi, nazwano drobnoustroje o szczególnie niebezpiecznych mechanizmach oporności. Takie bakterie są odpowiedzialne za najcięższe zakażenia, w tym niebezpieczne szpitalne. fot. 4. Bakterie Pseudomonas aeruginosa na pożywce agarowej. (Sun14916, Najczęstsze patogeny alarmowe: Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) – bakteria odpowiedzialna za ciężkie zakażenia w szczepy izolowane od chorych na mukowiscydozę, mogą być odporne na wiele antybiotyków, w tym na karbapenemy i aminoglikozydy (Tombramycyna). To właśnie szczepy oporne ma karbapenemy lub dwie inne grupy antybiotyków oznaczane są w wynikach badań, jako patogen alarmowy. Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus) oporny na metycylinę (MRSA z ang. Methicillin Resistant Staphylococcus Aureus) oraz glikopeptydy – wankomycynę i teikoplaninę (VRSA z ang. Vancomycin Resistant Staphylococcus Aureus) pałeczki Gram-ujemne Enterobacteriaceae spp. wytwarzające beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum substratowym ESBL (+).ESBL(+) z ang. Extended-Spectrum Beta-Lactamases, to mechanizm wytwarzania obrony przed antybiotykami. Bakterie wyposażone w taki mechanizm rozkładają wiele antybiotyków, w tym penicylinę, cefalosporyny II, III i IV generacji oraz rodziny bakterii Enterobacteriaceae należą między innymi: Escherichia coli, Salmonella enterica, Klebsiella pneumoniae. Burkholderia cepacia Stenotrophomonas maltophilia Achromobacter xylosoxidans – oporny na dwie grupy antybiotyków Szczepy chorobotwórcze laseczki beztlenowej Clostridium difficile pałeczki Gram-ujemne niefermentujące Acinetobacter spp. oporne na karbapenemy lub dwie inne grupy leków lub polimyksyny Enterokoki (Enterococcus spp.) oporne na glikopeptydy (VRE) lub oksazolidony ESBL(-) lub ESBL(+) Tak jak pisaliśmy w punkcie wyżej, ESBL(+) oznacza wykształcenie przez bakterie z rodziny Enterobacteriaceae odporności na wiele antybiotyków, w tym penicylinę, cefalosporyny II, III i IV generacji oraz monobaktamy. Oznaczenie ESBL(-) oznacza, że w posiewie wykryto bakterie z rodziny Enterobacteriaceae, ale nie wykształciły one odporności na wymienione wyżej antybityki. MRSA, MRCNS Skrót oznacza oporność gronkowców złocistych (Staphylococcus aureus) na metycylinę. MSSA Skrót oznacza szczep gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), który jest wrażliwy na metycylinę, ale wytwarza penicylinazę i jest oporny na penicyliny naturalne. PSSP, PISP lub PRSP PSSP – pneumokoki wrażliwe na penicylinę PISP – pneumokoki średnio wrażliwe na penicylinę PRSP – pneumokoki oporne na penicylinę MLSB Bakterie z tym mechanizmem są oporne na wszystkie makrolidy (erytromycyna, azytromycyna, roksytromycyna, klarytromycyna, josamycyna, spiramycyna, z wyjątkiem ketolidów np. telitromycyny). VISA, VRSA, VRE Szczepy VISA są oporne na wankomycynynę i teikoplaninę, a wrażliwe na orytawancynę, dalbawancynę i telawancynę. Szczepy VRSA są oporne na wankomycynynę, teikoplaninę i orytawancynę, a wrażliwe na dalbawancynę i telawancynę. Szczepy VRE są oporne na wankomycynę, a mogą być w zależności od rodzaju mechanizmu i szczepu bakterii wrażliwe lub oporne na (kolejność oznacza coraz większe prawdopodobieństwo wrażliwości): teikoplaninę, dalbawancynę, telawancynę i orytawancynę. Szczep oporny (R), szczep wrażliwy (S), szczep średnio wrażliwy (I) Po 18-24-godzinnej inkubacji szalki Petriego w temperaturze 37 °C odczytuje się wynik antybiogramu. Jeśli bakterie są wrażliwe na antybiotyk, wokół krążków widać zmiany w gęstości kolonii bakteryjnych. Im większa strefa zahamowania wzrostu bakterii, tym większa wrażliwość bakterii na antybiotyk. Szczepy oporne, to takie które mimo zastosowanego antybiotyku rozmnażają się tak samo, jak bez antybiotyku. Oznacza to całkowitą odporność na antybiotyk. Szczepy wrażliwe reagują na antybiotyk, całkowitym brakiem zdolności do namnażania (duże prawdopodobieństwo prawidłowego działania klinicznego antybiotyku u chorego). Są też szczepy średnio wrażliwe na antybiotyki. Sukces terapii badanym antybiotykiem może być niepewny. fot. 5 Zdjęcie przedstawia antybiogram z użyciem paska gradientów (pasek nasączony jest w różnych miejscach inną ilością antybiotyku, w ten sposób można zbadać jak duża ilość antybiotyku potrzebna jest do skutecznej terapii, w tym przypadku zakażeniem bakteriami Streptococcus pneumoniae). Fot. ArturoJuárezFlores, MIC Z ang. Minimal Inhibitory Concentration, to minimalne stężenie hamujące wzrost bakterii (w mg/l). Jest to wynik droższego badania metodą E-testu (paska z gradientem różnych stężeń antybiotyku). Flora fizjologiczna (naturalna, saprofityczna) górnych dróg oddechowych Flora fizjologiczna człowieka to tradycyjna nazwa mikroorganizmów występujących naturalnie w organizmie człowieka bez wywoływania objawów chorobowych. W większości są to bakterie. Niektóre grzyby także mogą stanowić skład prawidłowej flory, natomiast wirusy, pasożyty i priony do niej nie należą i zawsze są uznawane za chorobotwórcze. Prawie u wszystkich ludzi w górnych drogach oddechowych występują: Aerococcus viridans Moraxella catarrhalis Streptococcus grupy A Neisseria sicca i flava Staphylococcus epidermidis Streptococcus salivarius Streptococcus pneumoniae (50-60% ludzi) W jamie ustnej naturalnie występują: Actinomycetes Corynebacterium Candida (30-50% ludzi) Enterococcus Lactobacillus Streptococcus np.: Streptococcus mutans, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Streptococcus salivarius Staphylococcus np.: Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus Bacteroides Fusobacterium Peptostreptococcus Neisseria meningitidis Dolne drogi oddechowe są pozbawione naturalnej flory bakteryjnej (w pęcherzykach płucnych, oskrzelikach, takich bakterii nie powinno być). Zdarza się, że podczas bronchoskopii dochodzi do „skażenia” próbki pobieranej z dolnych dróg oddechowych bakteriami flory fizjologicznej z górnych dróg oddechowych (bronchoskop jest przesuwany przez górne drogi oddechowe, nos, gardło, tchawicę, gdzie może na sobie zebrać takie bakterie). Ale nie jest to powód do niepokoju. Szczepy śluzowe Pseudomonas aeruginosa Wyhodowanie szczepów śluzowych Pseudomonas aeruginosa oznacza, że w organizmie chorego występują bakterie związane z przewlekłą, długotrwałą kolonizacją płuc. To zła wiadomość bo bakterie od dłuższego czasu musza już zamieszkiwać dolne drogi oddechowe. Bakterie ze śluzową otoczką są bardzo odporne na antybiotyki. Zobacz także: Burkholderia cepacia complex (BCC) w mukowiscydozie Gronkowiec złocisty (Staphylococcus aureus), MRSA w mukowiscydozie Jak czytać wyniki badań mikrobiologicznych Źródła zakażeń u chorych na mukowiscydozę – pozaszpitalne nabycie od osób bez mukowiscydozy Źródła zakażeń u chorych na mukowiscydozę – zwierzęta domowe, gospodarskie Sposoby i mechanizmy przenoszenia zakażenia w mukowiscydozie Choroby jamy ustnej / unsplash Opublikowano: 15:33Aktualizacja: 15:43 Jama ustna to początkowy odcinek układu oddechowego, jak i układu pokarmowego. Jama ustna zapewnia nam wstępną obróbkę pokarmu, odczuwanie smaku oraz prawidłową artykulację. Schorzenia tej części naszego organizmu są szczególnie dokuczliwe, między innymi ze względu na problemy z przyjmowaniem płynów i pokarmu. Schorzenia jamy ustnej są naprawdę powszechne i różnorodne, dlatego też warto dowiedzieć się więcej o ich objawach oraz możliwych przyczynach. Kandydoza jamy ustnejAfty jamy ustnejHalitoza – czyli dokuczliwy, nieświeży oddechOpryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąsełLiszaj płaskiLeukoplakia – czyli rogowacenie białeChoroba dłoni, stóp i jamy ustnej – czyli HerpanginaJęzyk geograficzny Kandydoza jamy ustnej Kandydoza może dotyczyć nie tylko skóry, ale również błon śluzowych, w tym błony śluzowej jamy ustnej. Zakażenie grzybicze nazywane kandydozą jamy ustnej spowodowane jest przede wszystkim przez gatunek grzyba Candida albicans oraz Pityrosporum furfur. Podstawowym objawem tego schorzenia są białawe plamy znajdujące się na błonie śluzowej jamy ustnej. Przypominają one swoim wyglądem ścięte mleko. Zazwyczaj tego rodzaju zmianom towarzyszy ból i pieczenie. Czynniki sprzyjające kandydozie jamy ustnej, to przede wszystkim: cukrzyca; leczenie antybiotykami o szerokim spektrum; niedobory witamin, niedożywienie; leczenie sterydami; niedobory odporności, w tym zakażenie wirusem HIV. Leczenie kandydozy jamy ustnej wymaga zastosowania leków przeciwgrzybiczych oraz odpowiedniej higieny jamy ustnej. Gdy zaobserwujemy u siebie niepokojące objawy, które mogą wskazywać na kandydozę jamy ustnej, to warto skonsultować się z lekarzem rodzinnym lub dermatologiem. Afty jamy ustnej Afty to nadżerki lub owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Mogą być pojedyncze lub mnogie, najczęściej kształtu owalnego. Pokryte są białawym, włóknikowym nalotem i mogą być otoczone czerwonym rąbkiem zapalnym. Każdy, kto choć raz posiadał w swojej jamie ustnej aftę wie, jak bolesna potrafi być ta przypadłość. Pojawienie się aft może być związane z następującymi przyczynami: mechaniczne uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej – np. przygryzanie; stres; niedobory odporności; zaburzenia hormonalne; niedobory substancji odżywczych, w tym: witaminy B12, kwasu foliowego lub cynku; nieswoiste zapalenia jelit, w tym choroba Leśniowskiego-Crohna; zakażenie Helicobacter pylori. W leczeniu miejscowym aft stosuje się preparaty przeciwzapalne, przeciwbólowe lub przyśpieszające gojenie. Przykładem jest benzydamina i chlorheksydyna. Standardowo afty goją się w przeciągu 7 dni. Jeśli afty powracają lub są liczne i duże, to zdecydowanie warto skonsultować się z lekarzem, gdyż przyczyną tego schorzenia mogą być poważne jednostki chorobowe, takie jak zapalenia jelit, czy niedobory odpornościowe. W przestrzeni zakupowej HelloZdrowie znajdziesz produkty polecane przez naszą redakcję: Odporność, Good Aging, Energia, Trawienie, Beauty Wimin Zestaw z lepszym metabolizmem, 30 saszetek 139,00 zł Odporność, Beauty Naturell Cynk Organiczny + C, 100 tabletek 12,99 zł Odporność, Good Aging, Energia, Mama, Beauty Wimin Zestaw z myślą o dziecku, 30 saszetek 139,00 zł Odporność, Good Aging, Energia, Beauty Wimin Zestaw z Twoim mikrobiomem, 30 saszetek 139,00 zł Odporność, Good Aging Naturell Witamina D 1000mg, 365 tabletek 70,00 zł Halitoza – czyli dokuczliwy, nieświeży oddech Czym jest halitoza? To nic innego, niż nieprzyjemny zapach z ust wyczuwany przez osobę dotkniętą tym problemem i/lub osoby z jej bezpośredniego otoczenia. Należy mieć świadomość, że nieprzyjemny zapach z ust występujący po nocnym spoczynku, który ustępuje po umyciu zębów jest czymś fizjologicznym i nie powinniśmy się tym martwić. Z czego wynika dokuczliwy problem nieświeżego oddechu? W 90% zapach pochodzi z jamy ustnej, a odpowiadają za niego lotne związki siarki, które są produktami metabolizmu bakterii beztlenowych. Rozkład substancji białkowych zawartych w ślinie i zalegających resztkach pokarmowych przyczynia się do powstawania lotnych związków siarki. Do przyczyn halitozy należy przede wszystkim: niedostateczna higiena jamy ustnej; zapalenie dziąseł; zmiany nowotworowe w jamie ustnej; nalot na tylnej części języka; zmniejszone wydzielanie śliny; zapalenie migdałków; kamienie migdałkowe w kryptach migdałkowych. Halitoza może być także związana ze schorzeniami zlokalizowanymi poza jamą ustną. Do tych przyczyn należy: zapalenie zatok; ropień płuca; zaawansowany rak płuca; uchyłki przełyku; choroba refluksowa przełyku; niewydolność wątroby; mocznica; kwasica ketonowa. Jak radzić sobie z halitozą na co dzień? Warto przestrzegać kilku ważnych zasad: higiena jamy ustnej – dokładne czyszczenie zębów to nie wszystko. Należy pamiętać o oczyszczaniu języka, co zapobiega tworzeniu się nalotów; zaprzestanie palenia tytoniu – palenie istotnie wysusza śluzówkę jamy ustnej; płukanie jamy ustnej płynem z chlorheksydyną – jest to działanie objawowe, ale pomaga niwelować powstawanie lotnych związków siarki; picie odpowiedniej ilości płynów; żucie bezcukrowej gumy miętowej – to również działanie objawowe, które zwiększa produkcję śliny, co chroni błonę śluzową jamy ustnej przed wysuszeniem. Nie należy bagatelizować halitozy, gdyż może być ona związana z poważnymi schorzeniami. Warto skonsultować ten problem z lekarzem, w tym także z lekarzem stomatologiem, ponieważ większość przypadków nieświeżego oddechu wynika z niedostatecznej higieny jamy ustnej oraz schorzeń zębów. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej i dziąseł Jest to schorzenie wirusowe, wywołane przez wirusa opryszczki zwykłej (HSV). Najczęściej chorują dzieci do 3 roku życia. Na błonach śluzowych pojawiają się pęcherzyki z czerwoną obwódką, które mogą ulegać pękaniu – wówczas płyn pęcherzykowy wycieka, a same pęcherzyki zapadają się i tworzą szarą błonę, przechodząc w bolesne owrzodzenia. Zapaleniu opryszczkowemu jamy ustnej może towarzyszyć wysoka gorączka, dochodząca nawet do 40 stopni. Dziąsła są zazwyczaj zaczerwienione i obrzęknięte, a węzły chłonne szyjne i podżuchwowe mogą być powiększone i tkliwe. Leczenie przyczynowe polega na stosowaniu doustnie leków przeciwwirusowych. Warto wiedzieć, że leczenie rozpoczęte w ciągu 72 godzin od początku objawów ogranicza istotnie liczbę wykwitów oraz skraca czas choroby. Zmiany w jamie ustnej goją się zazwyczaj w przeciągu tygodnia i nie pozostawiają blizn. Warto pamiętać także o obniżaniu gorączki i odpowiednim nawodnieniu. Należy pamiętać, że przechorowanie opryszczkowego zapalenia jamy ustnej i dziąseł nie daje trwałej odporności, możliwe są więc kolejne zachorowania. Liszaj płaski Choć kojarzony jest przede wszystkim ze skórą, liszaj płaski może dotyczyć także błony śluzowej jamy ustnej. Liszaj płaski to przewlekła choroba dermatologiczna o nie do końca poznanej etiologii. Choroba ta może mieć związek z zapaleniem i uszkodzeniem wątroby oraz z przyjmowaniem niektórych leków (sole złota, neuroleptyki, leki przeciwmalaryczne). Błony śluzowe są zajęte nawet u połowy pacjentów chorujących na liszaja płaskiego. Zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej mają postać linijnych bądź drzewkowatych zbieleń nabłonka wzdłuz linii zgryzu zębów, zbielenia te mogą także dotyczyć języka. Podstawowe leczenie polega na stosowaniu leków sterydowych – miejscowo i doustnie. Leczeniem liszaja płaskiego zajmuje się lekarz dermatolog. Leukoplakia – czyli rogowacenie białe Leukoplakia ma postać białawych plam umiejscowionych na błonie śluzowej jamy ustnej. Tego typu zmiany mogą dotyczyć również błony śluzowej narządów płciowych. Białe plamy podczas badania palpacyjnego mogą wykazywać niewielkie stwardnienie. Leukoplakia typowo jest niebolesna i dotyczy przede wszystkim mężczyzn po 49 roku życia. Przyczyny sprzyjające powstaniu leukoplakii, to przede wszystkim: palenie i żucie tytoniu; stałe drażnienie, np. spowodowane niedopasowanie protez zębowych; próchnica zębów; zaniedbania higieniczne. Warto wiedzieć, że tego rodzaju zmiany mogą być punktem wyjścia nowotworów, w tym raka kolczystokomórkowego, dlatego jeśli zauważymy niepokojące zmiany w obrębie błon śluzowych, mogące świadczyć o leukoplakii, to warto jak najszybciej skontaktować się z lekarzem. Choroba dłoni, stóp i jamy ustnej – czyli Herpangina Herpangina to typowo pediatryczna jednostka chorobowa. Chorobę wywołują szczepy enterowirusa typu A, najczęściej jest to wirus Coxsackie A16 oraz enterowirus 71. Zakażenie najczęściej dotyczy dzieci do 10 roku życia. Do objawów tej choroby należy przede wszystkim: gorączka; obecnością bolesnych owrzodzeń w jamie ustnej; pęcherzykowa osutka na dłoniach i stopach; utrata apetytu. Na początku na błonie śluzowej jamy ustnej pojawiają się rumieniowe plamki, które przekształcają się w pęcherzyki, które to następnie pękają i przyjmują postać bolesnych owrzodzeń. Zmianom skórnym nie towarzyszy świąd, ale są one bolesne, podobnie jak zmiany w jamie ustnej. Leczenie tego schorzenia jest typowo objawowe i przeciwbólowe. Warto pamiętać o utrzymaniu odpowiedniego nawodnienia i odżywienia, gdyż zmiany w jamie ustnej sprawiają, że przyjmowanie pokarmu i płynów jest trudne. Aby uniknąć choroby należy pamiętać o częstym myciu rąk oraz dezynfekcji zabawek. Język geograficzny Ta intrygująca nazwa to nic innego, niż zapalenie języka (więcej w artykule: język geograficzny), nazywane także brzeżnym złuszczającym zapaleniem języka. To schorzenie objawia się występowaniem na grzbiecie języka i jego brzegach dobrze odgraniczonych, rumieniowych, gładkich i niebolesnych plam przypominających mapę. Ich cechą charakterystyczną jest zmienna lokalizacja, zanikają w jednym miejscu języka i pojawiają się w kolejnym. Przyczyny choroby ciągle są słabo poznane i niejasne. Zauważono, że język geograficzny towarzyszy częściej niektórym schorzeniom, a jest to: łuszczyca krostkowa; choroby alergiczne; cukrzyca; astma; niedobory witamin (głównie witamin z grupy B). Zauważono również, że język geograficzny może występować rodzinnie. To schorzenie nie wymaga leczenia, wskazana jest jedynie odpowiednia higiena jamy ustnej. Bibliografia: dr n. med. Barbara Lorkowska-Zawicka, Grzybicze zapalenie jamy ustnej Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski. „Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010, wyd 1. Interna Szczeklika – Podręcznik Chorób Wewnętrznych, wydanie 2019/2020, Medycyna Praktyczna, Kraków. Regina Antoniv, Weronika Lipska, Barbara Kęsek, Marcin Lipski, Dagmara Gałecka-Wanatowicz, Maria Chomyszyn-Gajewska, Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, NOWA STOMATOLOGIA 3/2014, s. 142-146. Christopher Nassef, Carolyn Ziemer, Dean S. Morrell, Hand-foot-and-mouth disease: a new look at a classic viral rash, Current Opinion in Pediatrics, 2015; 27 (4): 486–491. dr n. med. Dagmara Darczuk, dr n. med. Dagmara Gałecka-Wanatowicz, Katedra i Zakład Periodontologii i Klinicznej Patologii Jamy Ustnej Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum w Krakowie, Problemy stomatologiczne w POZ. Przewlekle utrzymujące się plamy na języku o zmiennym wyglądzie i lokalizacji Zobacz także Treści zawarte w serwisie mają wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowią porady lekarskiej. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem. Katarzyna Banaszczyk Zobacz profil Podoba Ci się ten artykuł? Powiązane tematy: Polecamy